Η ουσία των συνθημάτων του Σικάγο επανέρχεται σήμερα

299

Η ουσία των συνθημάτων του Σικάγο επανέρχεται σήμερα

Η εκμετάλλευση της εργασίας, η άδικη κατανομή του πλούτου, το γεγονός ότι αυτοί που παράγουν τον πλούτο -οι εργαζόμενοι- δεν τον καρπώνονται δίκαια, επανέρχονται σήμερα με την ίδια ένταση που ήταν το 1886 στο Σικάγο, διαμηνύει ο ΓΓ της ΠΕΟ Πάμπης Κυρίτσης ενόψει της εργατικής Πρωτομαγιάς. Με συνέντευξη του στο Εργατικό Βήμα αναλύει την ταξικότητα του αγώνα των εργαζομένων σήμερα σημειώνοντας πως ο καπιταλισμός τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται υπεροπτικός, με τις πιο ακραίες του εκφάνσεις. Τονίζει ότι το συνδικαλιστικό κίνημα έχει κερδίσει πάρα πολλά την τελευταία περίοδο σημειώνοντας ωστόσο ότι η κρίση άφησε φοβερές πληγές. Ο ΓΓ της ΠΕΟ αναφέρει ότι το πιο μεγάλο πρόβλημα που έχει δραματικά διευρυνθεί είναι η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Μιλά επίσης για τον κοινό εορτασμό της Πρωτομαγιάς με τις Τ/κ συντεχνίες διαμηνύοντας ότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν να χωρίσουν οτιδήποτε.

Ερ: Ο αγώνας των εργατών του Σικάγο το 1886 είχε γίνει για καλύτερες συνθήκες εργασίας. Πόσο επίκαιρος είναι αυτός ο αγώνας σήμερα που οι εργαζόμενοι διεκδικούν και πάλι καλύτερες συνθήκες δουλειάς;

Απ: Αν κοιτάξει κάποιος τα συνθήματα του Μάη του 1886 και τις προτεραιότητες του εργατικού κινήματος σήμερα, τραγικά θα διαπιστώσει ότι η ουσία των συνθημάτων επανέρχεται και θυμίζει τα συνθήματα της Πρωτομαγιάς του Σικάγο. Οκτάωρο. Ήταν η βασική διεκδίκηση στο Σικάγο. Δεν είναι και σήμερα κεντρικό ζήτημα στους αγώνες του εργατικού κινήματος το ωράριο, η υπερωρία, η ρυθμισμένη εργασιακή σχέση; Είναι φανερός ο συσχετισμός. Οι εργάτες του Σικάγο διεκδικούσαν ρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις. Ουσιαστικά το κεντρικό ζήτημα της ταξικής σύγκρουσης της εποχής εκείνης ήταν η ανάγκη οι εργασιακές σχέσεις να περάσουν σε ένα καινούριο στάδιο όπου δεν θα είναι ο εργοδότης-αφέντης ο οποίος θα καθορίζει αυθαίρετα τους όρους και τις συνθήκες απασχόλησης αλλά να υπάρχει συλλογική σύμβαση, η εργασία να μην είναι δουλεία αλλά εργασία με δικαιώματα. Και σήμερα αυτά τα ζητήματα είναι στο προσκήνιο. Δεν θέλω να υπαινιχτώ ότι οι συνθήκες ζωής των εργαζομένων σήμερα είναι ίδιες με αυτές στο Σικάγο το 1886. Όμως η εκμετάλλευση της εργασίας, η άδικη κατανομή του πλούτου, το γεγονός ότι αυτοί που παράγουν τον πλούτο -οι εργαζόμενοι- δεν τον καρπώνονται δίκαια, επανέρχονται σήμερα με την ίδια ένταση που ήταν το 1886.

Ερ: Πως καταλήξαμε μετά από τόσα χρόνια να διεκδικούμε και πάλι αυτά που κερδήθηκαν με αγώνες το 1886;

Απ: Όπως έλεγε ο Λένιν, η πορεία προς τα μπρος δεν είναι στρωμένη με τριαντάφυλλα, ούτε μια πορεία ευθεία γραμμή. Έχει και ζιγκ-ζαγκ και πισωγυρίσματα. Η πραγματικότητα είναι ότι τα τελευταία 30 χρόνια, στο θέμα των εργατικών δικαιωμάτων, της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι εμφανές πως υπάρχει πισωγύρισμα. Η νεοφιλελεύθερη οικονομική και κοινωνική φιλοσοφία σταδιακά έχει κυριαρχήσει. Οι συσχετισμοί δύναμης μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας έχουν ανατραπεί δυσμενώς για την εργασία και αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους. Σίγουρα δεν είναι άσχετη αυτή η εξέλιξη και με την ιστορική υποχώρηση του εργατικού κινήματος με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, του σοσιαλιστικού στρατοπέδου.

Ο καπιταλισμός τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται υπεροπτικός, με τις πιο ακραίες του εκφάνσεις. Η κυριαρχία των πολυεθνικών, των μονοπωλίων, η κατίσχυση του ρυθμιστικού ρόλου του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, των εργαλείων και μηχανισμών μιας νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, είναι παράγοντες που έχουν συμβάλει σε αυτή την οπισθοχώρηση. Στην Ευρώπη δυστυχώς αυτές οι ακραίες, αντιλαϊκές προσεγγίσεις, η κυριαρχία της νεοφιλελεύθερης προσέγγισης ολοένα και εντείνεται με αποτέλεσμα η σύγκλιση την οποία οραματίστηκαν κάποιοι στα πλαίσια μιας ενωμένης Ευρώπης αντί να είναι πορεία που να οδηγεί στη βελτίωση και την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης και να φέρνει πιο μπροστά εκείνους που είναι πιο πίσω για να φτάνουν τους πιο προχωρημένους, συμβαίνει το αντίθετο. Είναι μια πορεία σύγκλισης αλλά προς τα κάτω και ισοπέδωσης για τα εργατικά δικαιώματα, για τους μισθούς, για το κοινωνικό κράτος. Βεβαίως εμείς συνεχίζουμε να πιστεύουμε στη δύναμη των εργαζομένων, στη δύναμη της εργατικής τάξης. Αυτή η πορεία δεν είναι μια πορεία χωρίς αντίσταση. Αντιστέκεται η κοινωνία, οι δυνάμεις της εργασίας και έχοντας ως κινητήρια δύναμη και τις ιστορικές παραδόσεις, τα φωτεινά ορόσημα όπως είναι η Πρωτομαγιά παίρνουμε δύναμη για να αντιστρέψουμε οργανωμένα αυτή την πορεία. Για να επανέλθουμε σε ένα δρόμο όχι μόνο αντίστασης στην υποχώρηση αλλά και αντεπίθεσης και διεκδίκησης επαναφοράς όλων όσων ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός επιχειρεί να πάρει πίσω και να αφαιρέσει από τους εργαζόμενους.

Ερ: Έχει κερδηθεί κάτι στα πλαίσια αυτής της αντεπίθεσης για επανάκτηση των δικαιωμάτων και ωφελημάτων που είχαν οι εργαζόμενοι πριν το 2013 όταν ξέσπασε η κρίση;

Απ: Έχουν κερδηθεί πάρα πολλά. Ιδιαίτερα στην ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων έχουμε σχεδόν επαναφέρει όλα όσα είχαν παραχωρηθεί την περίοδο της κορύφωσης της κρίσης. Ακόμα και σε αυτή την περίοδο η υποχώρηση που έκανε το εργατικό κίνημα στην Κύπρο δεν ήταν άτακτη, ήταν μια οργανωμένη άμυνα απέναντι στην οξύτητα της επίθεσης και αυτός είναι ένας από τους λόγους που διατηρήσαμε σχεδόν όλες μας τις συμβάσεις. Δεν επιτρέψαμε σε εκείνη την περίοδο την εξόντωση του συνδικαλιστικού κινήματος. Αυτό είναι που μας δίνει τη δυνατότητα σήμερα να επανερχόμαστε και να επαναδιεκδικούμε στόχους για επαναφορά όσων έχουν παραχωρηθεί αλλά και παραπέρα.

Ερ: Υπάρχουν όμως και ανοικτά μέτωπα όπως η μη εφαρμογή των συμβάσεων από τους εργοδότες.

Απ: Η κρίση άφησε φοβερές πληγές. Το πιο μεγάλο πρόβλημα που έχει δραματικά διευρυνθεί είναι η διαδικασία της απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων. Το γεγονός ότι μέσα σε μια νύκτα οι εργαζόμενοι πέρασαν το σοκ του κουρέματος, της καταστροφής πολλών επιχειρήσεων, της μαζικής ανεργίας που δημιουργήθηκε μέσα σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, δημιούργησε ανασφάλεια, φόβο ανάμεσα στους εργαζόμενους των οποίων η επιβίωση εξαρτάται από την εργασία. Αποτέλεσμα και οι συσχετισμοί δύναμης μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων να ανατραπούν δραματικά εις βάρος των εργαζομένων. Αυτό δημιούργησε τη δυνατότητα στους εργοδότες να αγνοούν και να μην εφαρμόζουν σε πολλές περιπτώσεις τις συλλογικές συμβάσεις, να εκμεταλλεύονται καταχρηστικά εργαζόμενους, να καταστρατηγούν ακόμα και τις εργατικές νομοθεσίες, να επιβάλλουν προσωπικά συμβόλαια. Όλη αυτή η κατάσταση της απορρύθμισης έχει στοιχήσει σημαντικά στην ποιότητα των εργασιακών σχέσεων και στα ποσοστά που καλύπτει η εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων μέσα στους εργαζόμενους. Γι αυτό και δεν επαναπαυόμαστε στο ότι μπορούμε να ανανεώνουμε τις συλλογικές συμβάσεις. Για να έχει αυτή η διαδικασία το αποτέλεσμα που επιθυμούμε, πρέπει ταυτόχρονα να θεσμοθετηθούν νομοθετικά εκείνες οι προϋποθέσεις που να υποχρεώνουν τους εργοδότες να εφαρμόζουν τις συλλογικές συμβάσεις. Χωρίς αυτή την υποχρέωση η ικανοποιητική ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων εξυπηρετεί το μισό στόχο. Γι αυτό και στις μεγάλες κλαδικές συμβάσεις, ιδιαίτερα στα ξενοδοχεία και στις οικοδομές, ο στόχος της εφαρμογής της σύμβασης με νομοθετική υποχρέωση είναι κυρίαρχος.

Ερ: Τα τελευταία χρόνια η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάζεται από την ΠΕΟ μαζί με τις τουρκοκυπριακές προοδευτικές συντεχνίες και η εκδήλωση παίρνει τη μορφή ενός δικοινοτικού συναπαντήματος. Αυτό αποδεικνύει στην πράξη ότι ο κοινός ταξικός αγώνας μπαίνει πάνω από τον εθνοτικό διαχωρισμό;

Απ: Η Πρωτομαγιά στην Κύπρο γιορταζόταν από κοινού ως ταξική γιορτή για πολλά χρόνια μέχρι το 1958 όπου οι εθνικιστές, σοβινιστές κατάφεραν να δημιουργήσουν τέτοιες συνθήκες, ιδιαίτερα μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, που ο κοινός εορτασμός να σταματήσει. Αυτό το κατάφεραν με δολοφονίες, τρομοκρατικές επιθέσεις, επιβάλλοντας τον διαχωρισμό των εργαζομένων αντί σε κοινωνική, ταξική βάση, σε ένα παράλογο εθνοτικό διαχωρισμό. Μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή το 1974 η ΠΕΟ προσπάθησε να βρει τρόπους για κοινό εορτασμό της Πρωτομαγιάς μέχρι που η δυνατότητα μετάβασης από και προς τα κατεχόμενα διευκολύνθηκε με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων και επαναφέραμε πιο μαζικά και οργανωμένα τον κοινό εορτασμό της Πρωτομαγιάς.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό αυτό το γεγονός διότι ακριβώς οι εργαζόμενοι, είτε είναι Έλληνες, είτε Τούρκοι, είτε Μαρωνίτες, είτε είναι οποιασδήποτε φυλής, δεν έχουν να χωρίσουν οτιδήποτε. Έχουν κοινά συμφέροντα και οι συνθήκες εργασίας και ζωής τους θα γίνουν πολύ καλύτερες εάν και εφόσον η χώρα μας επανενωθεί και η κατάσταση ομαλοποιηθεί έτσι ώστε ο κάθε εργαζόμενος να μπορεί να εργαστεί οπουδήποτε στην Κύπρο με τους ίδιους όρους, τις ίδιες συλλογικές συμβάσεις, σε συνθήκες ειρήνης, ασφάλειας και ευημερίας. Αυτό το όραμα είναι πολύ πιο κατανοητό για τους εργαζόμενους και απαραίτητο να υλοποιηθεί. Συνήθως είναι τα μεγάλα συμφέροντα που  χωρίζουν. Οι εργαζόμενοι δεν είναι πουθενά η αιτία των συγκρούσεων, των διαχωρισμών, των πολέμων. Με αυτό το ταξικό πνεύμα, δίνουμε προτεραιότητα στα συνθήματα του κοινού εορτασμού της Πρωτομαγιάς στην Κύπρο στην απαίτηση για λύση του Κυπριακού και επανένωση της κοινής μας πατρίδας. Δεν είναι τυχαίο ότι την περίοδο των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία, η ΠΕΟ μαζί με τα Τ/κ συνδικάτα που είναι μέλη της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας κάναμε μαζικές κινητοποιήσεις για να ασκήσουμε πίεση στους ηγέτες των δυο κοινοτήτων να φέρουν θετικά αποτελέσματα. Αυτό το πνεύμα μας καθοδηγεί και σήμερα.

Τα πράγματα σήμερα δεν είναι τα ίδια. Είχαμε οπισθοχώρηση. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια επικίνδυνη στασιμότητα. Το γεγονός ότι δεν επαναρχίζουν οι διαπραγματεύσεις μεγαλώνει τους κινδύνους μονιμοποίησης και νομιμοποίησης της διχοτόμησης, ιδιαίτερα εάν αυτό το γεγονός χρεώνεται και στην Ε/κ πλευρά. Δυστυχώς οι χειρισμοί του κ. Αναστασιάδη, η ασυνέπεια, οι παλινδρομήσεις, η όλη συμπεριφορά του απέναντι στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων δεν μας αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας.

Παρ’ όλα αυτά εμείς επιμένουμε μαζί με τα Τ/κ συνδικάτα. Για μας η διχοτόμηση δεν είναι ανεχτή, δεν πρόκειται ποτέ να συμβιβαστούμε με την ιδέα της διχοτόμησης, οποιαδήποτε μορφή κι αν προσπαθήσουν να της δώσουν.